 |
| Auschwitz - Stammlager |
Auschwitz als Ort der Deportation und Vernichtung von Polen
Das Konzentrationslager Auschwitz wurde 10 Monate nach Ausbruch des Krieges als erstes Konzentrationslager in den besetzten polnischen Gebieten eröffnet. Zusammen mit dem 1941 gegründeten Lager in Majdanek und dem Lager Stutthof war es einer der Hauptorte der Deportation und Zerstörung von Polen. Der erste Transport polnischer politischer Häftlinge erreichte das Lager Auschwitz am 14. Juni 1940. Es waren 728 Menschen, die von den Deutschen aus dem Gefängnis in Tarnów gebracht wurden. Die polnischen Gefangenen wurden nach Auschwitz wegen Verletzung von Anordnungen der Besatzungsbehörden und Aktivitäten in der Widerstandsbewegung gesendet.
 |
| Der ersteTransport von 728 polnischen Häftlingen aus Tarnów am 14. Juni 1940 |
Vertreter der Intelligenz
Die Häftlinge waren Vertreter der Intelligenz. Sie waren Vorkriegsbeamte, Politiker, Schullehrer verschiedener Stufen von der Grundschule bis zu höheren Schulen, Ärzte, Berufsoffiziere, Priester, Kleriker und Ordensleute. Alle diese Personen wurden unabhängig vom Grund der Festnahme als politische Gefangene betrachtet.
In Razzien verhaftet
Zur Kategorie der politischen Gefangenen zählten auch völlig unschuldige Menschen, die bei verschiedenen Arten von Straßenkontrollen, in öffentlichen Einrichtungen, Wohnungen oder während der sogenannten Straßenrazzien gefasst wurden. Im ersten Transport, der am 15. August 1940 von 1.166 Personen aus Warschau gebracht wurde, wurden 1.153 Menschen in Razzien gefasst.
Geiseln
Einige der Gefangenen im Lager waren Geiseln, die als Vergeltung für Aktionen des Widerstands in einem bestimmten Gebiet erschossen wurden, wenn die Täter des Vorfalls nicht gefangen genommen wurden.
"Unerwünschte Rückkehr"
Einige Häftlinge kamen mit Todesurteilen ins Lager (Rückkehr unerwünscht). Nach Genehmigung durch den Kommandanten wurden die Häftlinge in die Lagerkanzlei gerufen, um die persönlichen Daten zu überprüfen, und wurden am selben Tag erschossen.
Gefangene zur "Erziehung"
Ab dem 16. Juli 1941 Region Gestapo Katowice vermittelt nach Auschwitz „auf Bildung“ Arbeiter, vor allem Polen, beschäftigten in Fabriken in Schlesien. Diese Häftlinge zählten nicht zu den politischen Gefangenen, sondern hatten einen Sonderstatus als Erziehungshäftlinge (EH). Ihre Aufenthaltsbedingungen im Lager unterschieden sich nicht von denen, in denen andere Häftlinge lebten. Der Unterschied in dem Status dieser Kategorie von Gefangenen im Vergleich mit dem Status der anderen Kategorien basierten auf der Tatsache, dass sie in dem Lager für einen bestimmten Zeitraum inhaftiert waren - offiziell zu 8 Wochen in der Praxis oft viel länger. Insgesamt wurden ungefähr 11.000 Gefangene dieser Kategorie im Lager eingesperrt.
Opfer eines Ad-hoc-Gerichts
Das Lager war auch ein Hinrichtungsort für Personen, die nicht in das Register eingetragen waren. Daher waren sie keine formellen Gefangenen des Lagers. Es handelte sich um Personen, die in der "Sonderbehandlung", d. H. auf Antrag der örtlichen Sicherheitspolizei, die vom Reichssicherheitshauptamt genehmigt wurde, zum Tode verurteilt wurden. Im Lager erschossen auch Bewohner im östlichen Teil des sogenannten Oberschlesischen Provinz (Teil der Ländereien von Oberschlesien und Kleinpolen ins Reich annektierten), zum Tod verurteilt von einer Standgericht Sicherheitspolizei. Das Gericht vor allem Polen verurteilt, manchmal Juden, sogar für geringfügige Vergehen und zum Tod verurteilt. Es wird geschätzt, dass das Opfer des Gerichts vorübergehend könnte es etwa 3-4,5 Tausend Polen sein, die im Lager hingerichtet oder vergast wurden.
Aktion Euthanasie
Das Lager war auch der Ort der Tötung von Polen im Zuge der Aktion Euthanasie, dh Tod von Menschen, die unheilbar krank sind. Zu dieser Kategorie gehörten hauptsächlich psychisch kranke Menschen, aber auch alte und kranke Menschen, insbesondere in Pflegeheimen. Im Rahmen der Euthanasie wurde am 23. Juni 1942 566 Patienten in psychiatrischen Krankenhäusern Kobierzyn in der nähe von Krakau und Kalwaria Zebrzydowska getötet.
Polen aus der Region Zamość
Am Ende des Jahres 1942 Auschwitz war einer der wichtigsten Orten der Deportation polnische Bevölkerung aus dem südöstlichen Teil des Generalgouvernements von Zamojszczyzna. Geplante wöchentliche Sendung auf Lager KL Auschwitz 3 Transporte pro 1.000 Menschen. Unerwartete Entwicklungen an der Ostfront (die Niederlage bei Stalingrad) wurden diese Pläne zerschlagen. Insgesamt wurden "nur" 1301 Menschen deportiert. Die meisten von ihnen starben bald wegen der Kälte, Hunger oder wurden durch Phenolinjektionen oder vergast in Gaskammern getötet.
Warschauer vom Aufstand
Die letzte große Gruppe von Polen in Auschwitz kamen im August und September 1944 (Warschauer Aufstand). Das waren die Einwohner von Warschau. Die Zahl von etwa 13 000 (Männern, Frauen und Kindern) Warschauer.
Vor der Abschiebung
Vor Abschiebung in KL Auschwitz Polen wurden in den großen zentralen Gefängnissen verschiedene Bezirke der Generalleitung konzentriert: im Bezirk Warschau war ein Gefängnis in Warschau (Pawiak), im Bezirk von Krakau - das Gefängnis in Krakau (Montelupich) und Tarnow, im Distrikt Lublin - Gefängnis in Lublin (Lubliner Schloss), im Bezirk Radom - Gestapo-Gefängnis in Radom und im Bezirk Galizien - Gestapogefängnis in Lwów. Von den in das Reich selbst eingegliederten Gebieten wurden Polen durch Gefängnisse, einschließlich Katowice, Sosnowiec, Myslowice, Opole, Opava, Breslau, Stettin, Inowrocław, Poznan, Bydgoszcz, Legnica und Lodz.
Sie wurden entweder mit Sonderzügen oder meistens mit Waggons an den Zügen der Personenzüge befördert. In einzelnen Städten wieder aufgeladen sie sie Gefangene aus verschiedenen Gefängnissen. Solche Transporte wurden als Sammeltransport bezeichnet.
Anzahl der Opfer
Insgesamt in das KL Auschwitz wurden circa 140 000 Polen (registriert), und etwa 10.000 Polen die, ohne in den Zahlenregistern enthalten zu sein (einschließlich Polizeihäftlinge - unregistriert), also zusammen circa 150 000 Polen. Im Lager Auschwitz wurden circa 74 000 Polen getötet. Es wird geschätzt, dass mindestens die Hälfte der Polen im Lager starben an: Hunger, Schläge, Krankheit, Übermüdung, mangelnde medizinische Versorgung, die Exekution durch Erschießung oder Phenol Injektion oder in den Gaskammern. Viele Häftlinge starben nach dem Umzug in andere Konzentrationslager.
Auschwitz jako miejsce deportacji i wyniszczania Polaków. Kategorie polskich więźniów
Obóz koncentracyjny w Auschwitz otwarty 10 miesięcy po wybuchu wojny był pierwszym obozem koncentracyjnym na okupowanych ziemiach polskich. Wraz z założonym w 1941 r. obozem na Majdanku i obozem Stutthof, stanowił jedno z głównych miejsc deportacji i wyniszczania Polaków. Pierwszy transport polskich więźniów politycznych dotarł do obozu Auschwitz 14 czerwca 1940 r. Było to 728 osób przywiezionych przez Niemców z więzienia w Tarnowie.
Przedstawiciele inteligencji
Oprócz osób naruszających czy podejrzanych o naruszenie zarządzeń władz okupacyjnych i działalność w ruchu oporu, w obozie osadzano ludzi cieszących się przed wojną, ze względu na swe wykształcenie, działalność i pozycję społeczną, autorytetem w środowisku. Byli to przedwojenni funkcjonariusze państwowi, politycy, nauczyciele szkół różnych szczebli od podstawowych do wyższych uczelni, lekarze, oficerowie zawodowi, duchowni, zakonnicy. Wszystkie te osoby bez względu na przyczynę aresztowania były uznane za więźniów politycznych.
Aresztowani w łapankach
Do kategorii więźniów politycznych zaliczono również zupełnie niewinne osoby, aresztowane przypadkowo w czasie różnego rodzaju kontroli na ulicach, w obiektach użyteczności publicznej, mieszkaniach, względnie w czasie tzw. łapanek ulicznych. W pierwszym transporcie 1666 osób przywiezionych z Warszawy 15 sierpnia 1940 r. znajdowały się 1153 osoby schwytane w łapankach.
Zakładnicy
Niektórzy osadzeni w obozie Polacy byli zakładnikami, których rozstrzeliwano w odwet za akcje ruchu oporu na danym terenie, w przypadku, gdy sprawców zajścia nie zdołano ująć.
„Powrót niepożądany”
Niektórzy więźniowie przybywali do obozu już z wyrokami śmierci. Byli to ci, którym placówka policyjna kierująca do obozu umieściła w aktach personalnych adnotację: „Rückkehr unerwünscht” (powrót niepożądany), „nicht uberstellen” (nie przenosić), lub którzy mieli w aktach naniesiony czerwony krzyżyk. Przy niektórych nazwiskach podawano nawet datę egzekucji. Po zatwierdzeniu ich przez komendanta, wzywano więźniów do kancelarii obozu w celu sprawdzenia danych personalnych, i rozstrzeliwano w tym samym dniu.
Więźniowie „wychowawczy”
Od 16 lipca 1941 r. gestapo rejencji katowickiej przekazywało do KL Auschwitz „na wychowanie” robotników, przeważnie Polaków, zatrudnionych w zakładach przemysłowych na Śląsku. Więźniowie ci nie byli zaliczani do więźniów politycznych, lecz mieli specjalny status więźniów wychowawczych (Erziehungshäftlinge − EH). Ich warunki pobytu w obozie nie różniły się od tych, w jakich żyli inni więźniowie. Różnica w statusie tej kategorii więźniów w porównaniu ze statusem innych kategorii polegała na tym, że byli oni osadzani w obozie na czas określony – oficjalnie do 8 tygodni, w praktyce często znacznie dłużej. Łącznie osadzono w obozie około 11 tys. więźniów tej kategorii.
Ofiary sądu doraźnego
Obóz był też miejscem egzekucji osób, których nie wprowadzano do ewidencji. Nie byli oni zatem formalnie więźniami obozu. Były to osoby skazane na śmierć w trybie „specjalnego potraktowania” (Sonderbehandlung), czyli na wniosek lokalnych placówek policji bezpieczeństwa, który zatwierdzał Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy.W obozie rozstrzeliwano również osoby zamieszkałe we wschodniej części tzw. Prowincji Górnośląskiej (obejmującej część ziem Górnego Śląska i Małopolski wcielonych do Rzeszy), skazane na śmierć przez sąd doraźny policji bezpieczeństwa, reaktywowany w czerwcu 1942 r. Sąd ten skazywał głównie Polaków, niekiedy Żydów, nawet za drobne wykroczenia na karę śmierci. Szacuje się, że ofiarą sądu doraźnego mogło paść około 3-4,5 tys. Polaków, rozstrzelanych w obozie lub zagazowanych.
Akcja eutanazji
Obóz był również miejscem uśmiercania Polaków zabijanych w ramach prowadzonej na ziemiach polskich tzw. akcji eutanazji, tj. zabijania ludzi nieuleczalnie chorych. Do tej kategorii zaliczano przede wszystkim chorych psychicznie, lecz także ludzi starych, zniedołężniałych, zwłaszcza przebywających w zakładach opiekuńczych. W ramach eutanazji zabito w dniu 23 czerwca 1942 r. 566 pacjentów szpitali psychiatrycznych w Kobierzynie pod Krakowem i w Kalwarii Zebrzydowskiej.
Polacy z Zamojszczyzny
Pod koniec 1942 r. zamierzano uczynić z KL Auschwitz jedno z głównych miejsc deportacji wysiedlanej ludności polskiej z południowo-wschodniej części Generalnego Gubernatorstwa − Zamojszczyzny. Planowano cotygodniową wysyłkę do obozu 3 transportów po 1000 osób. Nieoczekiwany rozwój sytuacji na froncie wschodnim (klęska pod Stalingradem) przekreśliła te plany. Ogółem zdołano deportować 1301 osób. Większość z nich wkrótce zginęła wskutek zimna, głodu, albo została zabita zastrzykami fenolu lub zagazowana w komorach gazowych.
Warszawiacy z powstania
Ostatnią wielką grupą Polaków osadzonych w KL Auschwitz byli mieszkańcy Warszawy, których w liczbie około 13 000 (mężczyźni, kobiety i dzieci) przywieziono w sierpniu i wrześniu 1944 r. Ich deportacja nastąpiła w związku z toczącym się w Warszawie powstaniem przeciwko okupantowi, i podjętą decyzją władz niemieckich o usunięciu z Warszawy pozostałej przy życiu ludności cywilnej i zburzeniu miasta.
Przed deportacją
Przed deportacją do obozu Polacy byli koncentrowani w dużych centralnych więzieniach poszczególnych dystryktów Generalnego Gubernatorstwa: w dystrykcie warszawskim było to więzienie w Warszawie (Pawiak), w dystrykcie krakowskim – więzienia w Krakowie (Montelupich) i w Tarnowie, w dystrykcie lubelskim − więzienie w Lublinie (Na Zamku), w dystrykcie radomskim − więzienie Gestapo w Radomiu oraz w dystrykcie galicyjskim − więzienie Gestapo we Lwowie. Z ziem wcielonych do Rzeszy i samej Rzeszy przywożono Polaków poprzez więzienia m.in. w Katowicach, Sosnowcu, Mysłowicach, Opolu, Opawie, Wrocławiu, Szczecinie, Inowrocławiu, Poznaniu, Bydgoszczy, Legnicy i Łodzi. Przywożono ich albo specjalnymi pociągami, albo, i tak działo się najczęściej, wagonami kolejowymi dołączanymi do składów pociągów osobowych. W poszczególnych miastach doładowywano do nich więźniów z różnych więzień. Transporty takie określano jako transporty zbiorowe (Sammeltransport).
Liczba ofiar
Łącznie według szacunkowych danych do KL Auschwitz przywieziono transportami bezpośrednimi lub tzw. zbiorowymi około 140 tys. Polaków, których ujęto w ewidencji numerowej, i około 10 tys. Polaków, których bez umieszczenia w ewidencji numerowej (m.in. więźniów policyjnych), czyli razem około 150 000. Szacuje się, że co najmniej połowa osadzonych w obozie Polaków zginęła tam na skutek: głodu, bicia, chorób, nadmiernej pracy, braku opieki lekarskiej, egzekucji przez rozstrzelanie albo zastrzyk fenolu, lub w komorach gazowych (ok. 74 000). Wielu więźniów zginęło już po przeniesieniu do innych obozów koncentracyjnych.
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen